DIY Champagneproeverij
Welkom bij de DIY champagneproeverij: leuk dat we gaan proeven! Op deze pagina vind je de informatie over alle wijnen en de video’s waarin ik je meeneem in de wereld achter je glas. Ter voorbereiding kun je via onderstaande button de recepten voor bijpassende hapjes downloaden.
Elke champagne heeft een sectie met drie tabbladen: informatie over de wijn, de makers, en een apart tabled met mijn proefnotities, zodat jullie eerst zelf kunnen proeven voor je mijn notities bekijkt. Drink de wijnen op de gepresenteerde volgorde: deze bouwt namelijk op van licht naar zwaarder. De video’s kun je desgewenst op een andere volgorde bekijken. Ga je de hapjes bereiden en serveren? Proef dan telkens de eerst champagne, en combineer daarna pas met het hapje. Veel proefplezier!
Tchin-tchin,
Maarten
Wat is champagne?
Herve Mathelin Brut Premiere
De Brut Premiere is de tradition van Hervé Mathelin, maar niet zo traditioneel als de naam doet vermoeden. De assemblage is namelijk 80% Pinot Meunier en 20% Pinot Noir en bevat dus geen chardonnay, de derde traditionele druif. De gebruikte druiven zijn beiden blauw, maar hebben wit sap. De champagne kent een zeer voorzichtige persing waarna het sap direct van de schillen wordt verwijderd: hierdoor kan de schil geen kleur afgeven en krijg je een witte basiswijn. De champagne valt dan ook onder de noemer “Blanc de Noirs”: een witte wijn o.b.v. blauwe druiven.
De wijn heeft 18 maanden sur lie gelegen, wat richting het minimum voor champagne (15 maanden) gaat. Dit houdt hem daarmee fris en fruitig.
Champagne Hervé Mathelin bevindt zich in het Troissy, een klein dorp met nog geen 1000 inwoners. Het ligt in de Vallée de la Marne, het gebied aan beide overs van de rivier de Marne, die vlak langs Troissy stroomt. Dit gebied staat bekend om de Meunier, die in deze streek meer dan 60% van de aanplant betreft. Dit heeft onder meer te maken met de grond, dit bevat hier meer zandsteen dan bijv. Meer kalkrijke bodem van Montagne de Reims (chardonnay) en daar gedijen de stokken van de meunier erg goed. Wel geldt hier dat de noordoever iets beter is dan de zuidoever, gezien de ligging van de wijngaarden t.o.v. de zon.
Meunier is van oudsher de “mindere” van de drie champagnedruiven: weliswaar goed voor 1/3 van de inhoud van alle champagnes, maar vooral bekend als werkpaard. De laatste jaren wordt de druif echter steeds meer gewaardeerd voor zijn kwaliteiten: het geeft een zekere zachtheid en fruitigheid mee en en komt zeker in jongere champagnes mooi tot zijn recht. En dat is precies waar Hervé Mathelin goed in is: jongere champagnes met specifiek karakter en een hoge mate van toegankelijkheid.
Oogt: Lichtgoud met koperen reflectie. Delicate bubbel
Ruikt: Citrus, witte nectarine en rozenblaadjes
Smaakt: Toegankelijk, fruitig. Zacht met aardbei, framboos en citrus. Noten van pruimen. Allemansvriend
Champagne proeven
Breton Fils Brut Tradition
De tradition is de “basis” champagne die elk huis heeft. Veel makers laten deze echter wel een expressie zijn van hun maison, zo ook Breton Fils. Zo heeft Reynald Breton ervoor gekozen zijn assemblage, bestaande uit gelijke delen Chardonnay, Pinot Noir en Meunier, malolactische gisting te geven én bovengemiddeld lang te laten rijpen. De druiven zijn hierbij overigens afkomstig van percelen door de hele streek: niet alleen rondom Congy, maar ook van grand cru wijngaarden.
Eerst terug naar de malo: bij deze manier van vergisten worden appelzuren in melkzuur en koolstofdioxide omgezet: een bewerkelijk proces wat de wijn extra karakter meegeeft. Dit proef je zeker terug in deze tradition: hoewel fruitig, kent die een mooie set aan aroma’s en blijft de afdronk lang hangen.
Champagne moet volgens de regels van de “AOC Champagne” tenminste 15 maanden rijpen, Breton Fils heeft er voor gekozen hun basischampagne 3 jaar te laten rijpen: dit is dan weer het minimum voor een réserve. Ze zijn overigens niet de enige wijnmaker die de bubbels langere rijping meegeven dan vereist: de rijping zorgt immers voor een ontwikkeling en verfijning van de smaken en zorgt daarmee voor een hogere kwaliteit champagne.
De combinatie van de malolactische gisting, rijping en gebruik van druiven van alle wijngaarden zorgt dat deze champagne met recht een overall beeld geeft van wat de makers in huis hebben.
Nadat de champagnestreek in WOI het middelpunt was van de strijd tussen de Duitsers en Fransen, bleek WOII met name impact te hebben op de voorraden in de kelders: die werden door de bezetter maar wat graag opgeëist. Het weerhield Ange Breton in 1945 echter niet om een maison te starten in het slapende dorp Congy. Inmiddels bestaat Breton Fils ruim 75 jaar en zijn meerdere generaties in de voetsporen van Ange getreden. Breton is in die tijd gegroeid naar een speler van formaat, met export richting de hele wereld.
Een bezoek aan het huis begint dan ook in een proeflokaal waar de tijd heeft stilgestaan sinds de jaren 70: donker hout, multomappen, veel snuisterijen en natuurlijk een collectie champagneflessen. Die laatste geven weer hoe een klein familiebedrijf zich internationaal kan positioneren: naast de eigen champagnes maken ze namelijk specifieke lijnen voor Aziatische landen (bijv. Ingelegd met diamanten), hotelketens en is er zelfs een Nederlands merk (Bruut) dat feitelijk dezelfde champagne bevat als jij nu in huis hebt.
Reynald is een wat knorrige maker, die, als je wat doorvraagt, vol passie opent over zijn wijnen en keuzes hoe deze te maken. Zo hebben we een leuk gesprek gehad over de ontwikkeling van champagne in verschillende flessen: of dit nu met de inhoud van de fles te maken heeft, danwel met de oppervlakte van de wijn die, bij een grotere diameter van de flessenhals, met zuurstof in aanraking komt en daarmee een oxidatief proces doormaakt.
Naast Reynald werkt de rest van de familie ook in het huis, en hebben ze zelfs personeel in dienst om bezoekers te ontvangen. Dit is iets wat je zelden ziet bij kleine wijnboeren. Zijn zoontje rent ook vrolijk rond, waarbij ik verwacht dat dat kleine mannetje over een aantal jaar zelf zijn assemblage gaat ontdekken.
Via een klein trapje bereik je een geweldige wijnkelder, waarin vele jaargangen rustig liggen te wachten tot ze bovengrond mogen, om daar gelabeld en verzonden te worden naar de liefhebbers wereldwijd. Waar Breton Fils niet mee te koop loopt is de diversiteit aan wijngaarden die ze bezitten. Niet alleen rondom Congy, maar tot aan de Côte de blancs (grand cru) bezitten ze wijngaarden. De druiven worden echter wel geblend, dus ik heb dit nog niet op hun etiketten terug kunnen zien. Het verklaart echter wel waarom ze zo’n constante kwaliteit kunnen leveren en zo’n brede lijn neerzetten. Regelmatig proef ik hier weer iets nieuws, variërend van exclusieve, eenmalige champagnes, tot millesimes en diverse varianten van hun blanc-de-blancs.
Oogt: Licht met fijne gouden gloed
Ruikt: Bloemige geur. noten van pruimen en gekonfijt fruit
Smaakt: Volle, bruisende smaak. Complex, intens, groene appel en citrus. Lichte aroma’s van bloemen, mirabellen, vruchtenmoes.
De champagnestreek
Herve Mathelin Demi-sec
De demi-sec is eigenlijk dezelfde champagne als de brut premiere, die je als eerste gedronken hebt. Hij bevat dan ook weer 80% Meunier, naast 20% Pinot Noir. Het verschil is de dosage: bij een demi-sec wordt een liqueur d’expedition met meer suiker toegevoegd, resulterend in een zoetere wijn. De aroma’s zijn hier dan ook lastiger te ontwaren, omdat de zoete aroma’s van de suiker kan overheersen.
Waar de Brut Premiere door Janique wordt omschreven als “perfect voor aan avond” met vrienden, geldt dit m.i. niet voor de Première demi-sec. De hoge suikergraad maakt hem als losse bubbel alleen geschikt voor liefhebbers: het wordt vaak na 1-2 glazen teveel. Een wijnmaker fluisterde mij zelfs eens toe dat demi-sec buiten Frankrijk alleen nog maar door ouderen gedronken zou worden. Dit laatste is dan weer niet helemaal waar: zoetere wijn zie je steeds meer terug als begeleider van desserts, waar deze dan wel zeer geschikt voor is. of zelfs met een klontje ijs op het terras…
Champagne Hervé Mathelin bevindt zich in het Troissy, een klein dorp met nog geen 1000 inwoners. Het ligt in de Vallée de la Marne, het gebied aan beide overs van de rivier de Marne, die vlak langs Troissy stroomt. Dit gebied staat bekend om de Meunier, die in deze streek meer dan 60% van de aanplant betreft. Dit heeft onder meer te maken met de grond, dit bevat hier meer zandsteen dan bijv. Meer kalkrijke bodem van Montagne de Reims (chardonnay) en daar gedijen de stokken van de meunier erg goed. Wel geldt hier dat de noordoever iets beter is dan de zuidoever, gezien de ligging van de wijngaarden t.o.v. de zon.
Meunier is van oudsher de “mindere” van de drie champagnedruiven: weliswaar goed voor 1/3 van de inhoud van alle champagnes, maar vooral bekend als werkpaard. De laatste jaren wordt de druif echter steeds meer gewaardeerd voor zijn kwaliteiten: het geeft een zekere zachtheid en fruitigheid mee en en komt zeker in jongere champagnes mooi tot zijn recht. En dat is precies waar Hervé Mathelin goed in is: jongere champagnes met specifiek karakter en een hoge mate van toegankelijkheid.
Oogt: Lichtgoud met koperen reflectie. Delicate bubbel
Ruikt: Zoetheid, witte nectarine en rozenblaadjes
Smaakt: Zoet en fruitig. Zacht met aardbei en framboos. Pruimen. Allemansvriend
Champagne maken
Herve Mathelin Brut Reserve
De brut reserve van Herve Mathelin is een mooie assemblage van de drie traditionele champagnedruiven in gelijke delen. De champagne heeft drie jaar sur lie gelegen, met als resultaat een champagne die zowel fruitig als toegankelijk is, in de stijl van het huis, maar tegelijkertijd is de wijn krachtig en complex. Hierbij moet gezegd worden dat die sinds de eerste keer dat ik hem proefde (2016) wel wat steviger is geworden.
Champagne Hervé Mathelin bevindt zich in het Troissy, een klein dorp met nog geen 1000 inwoners. Het ligt in de Vallée de la Marne, het gebied aan beide overs van de rivier de Marne, die vlak langs Troissy stroomt. Dit gebied staat bekend om de Meunier, die in deze streek meer dan 60% van de aanplant betreft. Dit heeft onder meer te maken met de grond, dit bevat hier meer zandsteen dan bijv. Meer kalkrijke bodem van Montagne de Reims (chardonnay) en daar gedijen de stokken van de meunier erg goed. Wel geldt hier dat de noordoever iets beter is dan de zuidoever, gezien de ligging van de wijngaarden t.o.v. de zon.
Meunier is van oudsher de “mindere” van de drie champagnedruiven: weliswaar goed voor 1/3 van de inhoud van alle champagnes, maar vooral bekend als werkpaard. De laatste jaren wordt de druif echter steeds meer gewaardeerd voor zijn kwaliteiten: het geeft een zekere zachtheid en fruitigheid mee en en komt zeker in jongere champagnes mooi tot zijn recht. En dat is precies waar Hervé Mathelin goed in is: jongere champagnes met specifiek karakter en een hoge mate van toegankelijkheid.
Oogt: Licht met gouden tinten
Ruikt: Rijk en complex, beetje hout, perzik, hazelnoot, kweepeerjam en zure kersen
Smaakt: Abrikoos, perzik, hazelnoot, kweepeer, kers, hint van munt. Begint fris en wordt dan meer volwassen. Lange afdronk
Mondet Brut Reserve
De Mondet Brut réserve is een warme assemblage van 65% Meunier, 20% Pinot Noir en 15% Chardonnay en bevat totaal 9 wijnen: De basis voor deze champagne is de oogst van 2014, maar om de constante kwaliteit te bewaren zijn er ook van alle druivensoorten de réservewijnen van 2013 en 2012 gebruikt. Stuk voor stuk mooie jaren en dat proef je dan ook terug: ik heb inmiddels de nieuwe jaargang geproefd en die is een tikje lichter van smaak.
De druivenstokken zijn gemiddeld 30 jaar oud en staan aangeplant op klei- en kalksteenterroir tussen Cormoyeux en Romery. De familie Mondet probeert daarbij zo duurzaam mogelijk te werken in de wijngaard: onder meer door gericht te besproeien binnen bepaalde drempelwaarden en begroeiing tussen de wijnstokken.
De eerste gisting vindt plaats op roestvrijstalen tanks, met de tweede gisting vanzelfsprekend op fles. Hierna krijgen de champagnes minimaal 4 jaar sur lie mee, in de kelders onder het maison in Cormoyeux. Na het dégorgement worden de flessen afgevuld met een liqueur de expedition bestaande uit houtgerijpte (2 jaar) wijn en rietsuiker om tot een dosage van 8 gram suiker per liter te komen: een echte brut dus.
Mondet is een vierde generatie wijnhuis en het resultaat van diverse huwelijken in de champagnestreek. In 1926 begon Jules Mondet kleinschalig met het aanplanten van druivenstokken om er champagne mee te maken. Enkele jaren later starten Jean en Jeanne het champagnehuis Pognot. Waar Jules Mondet zijn bedrijf overdroeg aan Eliane en Daniel Mondet en die op hun beurt weer aan Francis Mondet, trouwt de dochter van Jean en Jeanne met Gilbert Mongardien, resulterend in een nieuw champagnekoppel. Hun dochter trouwt later weer met Francis, waardoor de huizen Pognot, Mongardien en Mondet één worden. Interessant om te zien is dat hier de naam van de mannelijke kant overleeft en het nieuwe maison zo blijft heten, niet ongewoon in de champagne.
Inmiddels Line en Laurence Mondet met hun mannen Laurent en Fréderic aan het roer. Ze bezitten inmiddels zo’n 10 hectare aan wijngaarden, waar Pinot Noir, Pinot Meunier en Chardonnay aangeplant staan. Met de drie traditionele druiven maken ze een brede selectie aan wijnen, stuk voor stuk met een vol en nootachtig karakter, mede veroorzaakt door de rijping, die bij Mondet altijd 3-7 jaar is.
In de kelders liggen dan ook zo’n 350.000 flessen te rijpen, waar zo’n 200 meter aan ruimte voor is. Ruimte die overigens door Francis deels handmatig nog is uitgegraven in de jaren 70. De kelders bestaan nog uit natuurlijk kalksteen, iets waar de familie tros op is. Tijdens een rondleiding wordt je dan ook gewezen op de fossielen die her en der zichtbaar zijn in het steen.
In de kelders liggen dan ook zo’n 350.000 flessen te rijpen, waar zo’n 200 meter aan ruimte voor is. Ruimte die overigens door Francis deels handmatig nog is uitgegraven in de jaren 70. De kelders bestaan nog uit natuurlijk kalksteen, iets waar de familie tros op is. Tijdens een rondleiding wordt je dan ook gewezen op de fossielen die her en der zichtbaar zijn in het steen.
Oogt: Helder, geel-goud met oranje reflecties. Romig schuim
Ruikt: Expressief met fruitige aroma’s zoals kruisbes en gele vruchten, gevolgd door droge pruim en een vleugje zoethout.
Smaakt: Noten, steenfruit en pruimen. heel licht groen appeltje, abrikoos. Rond, zoet en fruitig