DIY Champagneproeverij+

Welkom bij de DIY champagneproeverij: leuk dat we gaan proeven! Op deze pagina vind je de informatie over alle wijnen en de video’s waarin ik je meeneem in de wereld achter je glas. Ter voorbereiding kun je via onderstaande button de recepten voor bijpassende hapjes downloaden.

Elke champagne heeft een sectie met drie tabbladen: informatie over de wijn, de makers, en een apart tabled met mijn proefnotities, zodat jullie eerst zelf kunnen proeven voor je mijn notities bekijkt. Drink de wijnen op de gepresenteerde volgorde: deze bouwt namelijk op van licht naar zwaarder. De video’s kun je desgewenst op een andere volgorde bekijken. Ga je de hapjes bereiden en serveren? Proef dan telkens de eerst champagne, en combineer daarna pas met het hapje. Veel proefplezier!

Tchin-tchin,

Maarten

Download de recepten

Download extra proefinstructies

Wat is champagne?

Herve Mathelin Brut Premiere

De Brut Premiere is de tradition van Hervé Mathelin, maar niet zo traditioneel als de naam doet vermoeden. De assemblage is namelijk 80% Pinot Meunier en 20% Pinot Noir en bevat dus geen chardonnay, de derde traditionele druif. De gebruikte druiven zijn beiden blauw, maar hebben wit sap. De champagne kent een zeer voorzichtige persing waarna het sap direct van de schillen wordt verwijderd: hierdoor kan de schil geen kleur afgeven en krijg je een witte basiswijn. De champagne valt dan ook onder de noemer “Blanc de Noirs”: een witte wijn o.b.v. blauwe druiven.

De wijn heeft 18 maanden sur lie gelegen, wat richting het minimum voor champagne (12 maanden) gaat. Dit houdt hem daarmee fris en fruitig.

Champagne Hervé Mathelin bevindt zich in het Troissy, een klein dorp met nog geen 1000 inwoners. Het ligt in de Vallée de la Marne, het gebied aan beide overs van de rivier de Marne, die vlak langs Troissy stroomt. Dit gebied staat bekend om de Meunier, die in deze streek meer dan 60% van de aanplant betreft. Dit heeft onder meer te maken met de grond, dit bevat hier meer zandsteen dan bijv. Meer kalkrijke bodem van Montagne de Reims (chardonnay) en daar gedijen de stokken van de meunier erg goed. Wel geldt hier dat de noordoever iets beter is dan de zuidoever, gezien de ligging van de wijngaarden t.o.v. de zon.

Meunier is van oudsher de “mindere” van de drie champagnedruiven: weliswaar goed voor 1/3 van de inhoud van alle champagnes, maar vooral bekend als werkpaard. De laatste jaren wordt de druif echter steeds meer gewaardeerd voor zijn kwaliteiten: het geeft een zekere zachtheid en fruitigheid mee en en komt zeker in jongere champagnes mooi tot zijn recht. En dat is precies waar Hervé Mathelin goed in is: jongere champagnes met specifiek karakter en een hoge mate van toegankelijkheid.

Oogt: Lichtgoud met koperen reflectie. Delicate bubbel

Ruikt: Citrus, witte nectarine en rozenblaadjes

Smaakt: Toegankelijk, fruitig. Zacht met aardbei, framboos en citrus. Noten van pruimen. Allemansvriend

Champagne proeven

Breton Fils Brut Tradition

De tradition is de “basis” champagne die elk huis heeft. Veel makers laten deze echter wel een expressie zijn van hun maison, zo ook Breton Fils. Zo heeft Reynald Breton ervoor gekozen zijn assemblage, bestaande uit gelijke delen Chardonnay, Pinot Noir en Meunier, malolactische gisting te geven én bovengemiddeld lang te laten rijpen. De druiven zijn hierbij overigens afkomstig van percelen door de hele streek: niet alleen rondom Congy, maar ook van grand cru wijngaarden.

Eerst terug naar de malo: bij deze manier van vergisten worden appelzuren in melkzuur en koolstofdioxide omgezet: een bewerkelijk proces wat de wijn extra karakter meegeeft. Dit proef je zeker terug in deze tradition: hoewel fruitig, kent die een mooie set aan aroma’s en blijft de afdronk lang hangen.

Champagne moet volgens de regels van de “AOC Champagne” tenminste 15 maanden rijpen (12 maanden sur lie, 3 maanden na dosage), Breton Fils heeft er voor gekozen hun basischampagne 3 jaar te laten rijpen: dit is dan weer het minimum voor een réserve. Ze zijn overigens niet de enige wijnmaker die de bubbels langere rijping meegeven dan vereist: de rijping zorgt immers voor een ontwikkeling en verfijning van de smaken en zorgt daarmee voor een hogere kwaliteit champagne.

De combinatie van de malolactische gisting, rijping en gebruik van druiven van alle wijngaarden zorgt dat deze champagne met recht een overall beeld geeft van wat de makers in huis hebben.

Nadat de champagnestreek in WOI het middelpunt was van de strijd tussen de Duitsers en Fransen, bleek WOII met name impact te hebben op de voorraden in de kelders: die werden door de bezetter maar wat graag opgeëist. Het weerhield Ange Breton in 1945 echter niet om een maison te starten in het slapende dorp Congy. Inmiddels bestaat Breton Fils ruim 75 jaar en zijn meerdere generaties in de voetsporen van Ange getreden. Breton is in die tijd gegroeid naar een speler van formaat, met export richting de hele wereld.

Een bezoek aan het huis begint dan ook in een proeflokaal waar de tijd heeft stilgestaan sinds de jaren 70: donker hout, multomappen, veel snuisterijen en natuurlijk een collectie champagneflessen. Die laatste geven weer hoe een klein familiebedrijf zich internationaal kan positioneren: naast de eigen champagnes maken ze namelijk specifieke lijnen voor Aziatische landen (bijv. Ingelegd met diamanten), hotelketens en is er zelfs een Nederlands merk (Bruut) dat feitelijk dezelfde champagne bevat als jij nu in huis hebt.

Reynald is een wat knorrige maker, die, als je wat doorvraagt, vol passie opent over zijn wijnen en keuzes hoe deze te maken. Zo hebben we een leuk gesprek gehad over de ontwikkeling van champagne in verschillende flessen: of dit nu met de inhoud van de fles te maken heeft, danwel met de oppervlakte van de wijn die, bij een grotere diameter van de flessenhals, met zuurstof in aanraking komt en daarmee een oxidatief proces doormaakt.

Naast Reynald werkt de rest van de familie ook in het huis, en hebben ze zelfs personeel in dienst om bezoekers te ontvangen. Dit is iets wat je zelden ziet bij kleine wijnboeren. Zijn zoontje rent ook vrolijk rond, waarbij ik verwacht dat dat kleine mannetje over een aantal jaar zelf zijn assemblage gaat ontdekken.

Via een klein trapje bereik je een geweldige wijnkelder, waarin vele jaargangen rustig liggen te wachten tot ze bovengrond mogen, om daar gelabeld en verzonden te worden naar de liefhebbers wereldwijd. Waar Breton Fils niet mee te koop loopt is de diversiteit aan wijngaarden die ze bezitten. Niet alleen rondom Congy, maar tot aan de Côte de blancs (grand cru) bezitten ze wijngaarden. De druiven worden echter wel geblend, dus ik heb dit nog niet op hun etiketten terug kunnen zien. Het verklaart echter wel waarom ze zo’n constante kwaliteit kunnen leveren en zo’n brede lijn neerzetten. Regelmatig proef ik hier weer iets nieuws, variërend van exclusieve, eenmalige champagnes, tot millesimes en diverse varianten van hun blanc-de-blancs.

Oogt: Licht met fijne gouden gloed

Ruikt: Bloemige geur. noten van pruimen en gekonfijt fruit

Smaakt: Volle, bruisende smaak. Complex, intens, groene appel en citrus. Lichte aroma’s van bloemen, mirabellen, vruchtenmoes.

De champagnestreek

Herve Mathelin Brut Rosé

Naast de ons bekende “witte” champagne, is er ook rosé champagne. Deze kan op twee manieren gemaakt worden: door toevoeging van rode wijn of door schilweking.

Bij het toevoegen van rode wijn mag maximaal 15% wijn gebruikt worden, van Pinot Noir of Meunier van de maker zelf. Champagne is de enige wijn in de EU waar dit bij mag. Bij schilweking vindt er in het begin van het wijnmaakproces langer contact plaats tussen de schillen en het sap, wat normaliter snel gescheiden wordt. Niet alleen geeft dit kleur af, het zorgt ook voor een vollere, krachtige smaak: i.t.t. de lichtere stijl van de gevinifieerde rose.

De brut rosé van Hervé Mathelin valt in de eerste categorie en is gevinifeerd met 10-13% Meunier. De assemblage bevat verder 60% chardonnay, en gelijke delen Pinot Noir en Meunier. De champagne is kort gerijpt met als resultaat een fris en fruitig karakter.

Champagne Hervé Mathelin bevindt zich in het Troissy, een klein dorp met nog geen 1000 inwoners. Het ligt in de Vallée de la Marne, het gebied aan beide overs van de rivier de Marne, die vlak langs Troissy stroomt. Dit gebied staat bekend om de Meunier, die in deze streek meer dan 60% van de aanplant betreft. Dit heeft onder meer te maken met de grond, dit bevat hier meer zandsteen dan bijv. Meer kalkrijke bodem van Montagne de Reims (chardonnay) en daar gedijen de stokken van de meunier erg goed. Wel geldt hier dat de noordoever iets beter is dan de zuidoever, gezien de ligging van de wijngaarden t.o.v. de zon.

Meunier is van oudsher de “mindere” van de drie champagnedruiven: weliswaar goed voor 1/3 van de inhoud van alle champagnes, maar vooral bekend als werkpaard. De laatste jaren wordt de druif echter steeds meer gewaardeerd voor zijn kwaliteiten: het geeft een zekere zachtheid en fruitigheid mee en en komt zeker in jongere champagnes mooi tot zijn recht. En dat is precies waar Hervé Mathelin goed in is: jongere champagnes met specifiek karakter en een hoge mate van toegankelijkheid.

Oogt: licht zalmroze

Ruikt:Fruitig met framboos, zwarte kersen, wilde aardbei en een beetje citroen

Smaakt: Heel fruitig met vooral rood fruit: framboos en aardbei

Champagne maken

Bochet Lemoine Brut Nature

De Brut Nature is een andere stijl champagne dan de voorgaande. Waar de methode traditionelle eindigt met het toevoegen van de liqueur d’expedition, inclusief de dosage die de zoetheid bepaalt), worden er aan de brut nature geen suikers toegevoegd. De champagne bevat dus alleen de natuurlijke suikers met als resultaat een pure vorm van de wijn: suikers kunnen immers foutjes maskeren.

Deze Brut Nature is dan ook een mooie droge champagne waar de druiven mooi tot recht komen in de kerakteristieke stijl van dit huis. De assemblage bevat 50% Meunier, 30% Pinot Noir en 20% Chardonnay en de fles heeft minimaal 40 maanden sur lie gelegen, gevolgd door 6 maanden rust in de kelders.

Bochet-Lemoine is één van de wijnmakers waarmee wij al sinds het begin samenwerken. Kwalitatieve champagnes met een uitgelezen karakter maakt dat we er een viertal van in ons assortiment aanbieden. Vader Jacky en zoon Pierre (vierde en vijfde generatie wijnmakers) hebben de drie bekende druivensoorten aangeplant op de 8,5 hectare aan wijngaarden rondom Cormoyeux en Faverolles-et-Coëmy. Temidden van de wijngaarden in Cormoyeux bevindt zich ook het maison, waar je tevens een kamer of appartement kunt huren: leuk voor een bezoekje aan de streek.

Onder het maison zie je de ontwikkeling van het familiebedrijf terug, de kelders bestaan namelijk uit drie delen. Via de ontvangstruimte kom je eerst in de oorspronkelijke Cave: donker, schimmels op het steen en een atmosfeer waar je dorst van krijgt. Een tweede ruimte is vervolgens door de derde generatie opgezet: ruimer en jonger. De derde kelder tot slot is door Jacky aangebouwd: dit betreft haast een betonnen bak, hoog, schoon en gebouwd voor groei. Verspreid door de kelders liggen een kwart miljoen champagneflessen te rijpen. Ook in de ruimtes voor de wijnproductie zelf zie je de kentering, zeker nu Pierre steeds meer zijn visie begint uit te voeren: Zo staat er een separate wijntank voor de wijn ” Les Grimpres”, een solerasysteen voor de BDN en kleine houten vaten waarmee (ten tijde van mijn laatste bezoek) nog flink geëxperimenteerd werd.

Overigens heeft Pierre in 2020 de titel “jong champagnetalent Chardonnay” verdiend, met hun mono-cepage (1 perceel) “Les Grimpres”. Gezien het enthousiasme en de kennis die hij van champagne heeft, is dit huis er dan ook zeker één om in de gaten te houden!

Oogt: Lichtgoud

Ruikt: aards, honing

Smaakt: aards, honing, stevig, citrus

Mondet Brut Reserve

De Mondet Brut réserve is een warme assemblage van 65% Meunier, 20% Pinot Noir en 15% Chardonnay en bevat totaal 9 wijnen: De basis voor deze champagne is de oogst van 2016, maar om de constante kwaliteit te bewaren zijn er ook van alle druivensoorten de réservewijnen (20%) van ’13, ’14 en ’15 gebruikt.

De druivenstokken zijn gemiddeld 30 jaar oud en staan aangeplant op klei- en kalksteenterroir tussen Cormoyeux en Romery. De familie Mondet probeert daarbij zo duurzaam mogelijk te werken in de wijngaard: onder meer door gericht te besproeien binnen bepaalde drempelwaarden en begroeiing tussen de wijnstokken.

De eerste gisting vindt plaats op roestvrijstalen tanks, met de tweede gisting vanzelfsprekend op fles. Hierna krijgen de champagnes minimaal 4 jaar sur lie mee, in de kelders onder het maison in Cormoyeux. Na het dégorgement worden de flessen afgevuld met een liqueur de expedition bestaande uit houtgerijpte (2 jaar) wijn en rietsuiker om tot een dosage van 8 gram suiker per liter te komen: een echte brut dus.

Mondet is een vierde generatie wijnhuis en het resultaat van diverse huwelijken in de champagnestreek. In 1926 begon Jules Mondet kleinschalig met het aanplanten van druivenstokken om er champagne mee te maken. Enkele jaren later starten Jean en Jeanne het champagnehuis Pognot. Waar Jules Mondet zijn bedrijf overdroeg aan Eliane en Daniel Mondet en die op hun beurt weer aan Francis Mondet, trouwt de dochter van Jean en Jeanne met Gilbert Mongardien, resulterend in een nieuw champagnekoppel. Hun dochter trouwt later weer met Francis, waardoor de huizen Pognot, Mongardien en Mondet één worden. Interessant om te zien is dat hier de naam van de mannelijke kant overleeft en het nieuwe maison zo blijft heten, niet ongewoon in de champagne.

Inmiddels Line en Laurence Mondet met hun mannen Laurent en Fréderic aan het roer. Ze bezitten inmiddels zo’n 10 hectare aan wijngaarden, waar Pinot Noir, Pinot Meunier en Chardonnay aangeplant staan. Met de drie traditionele druiven maken ze een brede selectie aan wijnen, stuk voor stuk met een vol en nootachtig karakter, mede veroorzaakt door de rijping, die bij Mondet altijd 3-7 jaar is.

In de kelders liggen dan ook zo’n 350.000 flessen te rijpen, waar zo’n 200 meter aan ruimte voor is. Ruimte die overigens door Francis deels handmatig nog is uitgegraven in de jaren 70. De kelders bestaan nog uit natuurlijk kalksteen, iets waar de familie tros op is. Tijdens een rondleiding wordt je dan ook gewezen op de fossielen die her en der zichtbaar zijn in het steen.

Oogt: Helder, geel-goud met oranje reflecties. Romig schuim

Ruikt: Expressief met fruitige aroma’s zoals kruisbes en gele vruchten, gevolgd door droge pruim en een vleugje zoethout.

Smaakt: Noten, steenfruit en pruimen. heel licht groen appeltje, abrikoos. Rond, zoet en fruitig

Mondet Fut de Chene

De Mondet Fût de Chêne is één van de prestiges van het huis Mondet. De druiven groeien aan 30 jaar oude stokken tussen Cormoyeux en Romery en worden duurzaam behandeld: Mondet is HVE gecertificeerd (het niveau onder biologisch).

De assemblage bestaat uit 40% chardonnay, 30% Pinoir Noir en 30% Meunier. De basis voor de champagne is de oogst van 2016, met 20% reservewijnen uit 2015 en 2014. De basiswijnen hebben een korte opvoeding op nieuwe eiken vaten (400l) gehad, wat een duidelijke karakteristiek afgeeft.

De assemblage rijpt na de 2e gisting minimaal 48 maanden door op fles, waarna deze net als de Brut reserve wordt afgevuld met een liqueur d’expedition o.b.v. houtgerijpte wijnen en nog 6 maanden tot rust mag komen. De dosage hierbij is wel een fractie lager: 6gr/l

Mondet is een vierde generatie wijnhuis en het resultaat van diverse huwelijken in de champagnestreek. In 1926 begon Jules Mondet kleinschalig met het aanplanten van druivenstokken om er champagne mee te maken. Enkele jaren later starten Jean en Jeanne het champagnehuis Pognot. Waar Jules Mondet zijn bedrijf overdroeg aan Eliane en Daniel Mondet en die op hun beurt weer aan Francis Mondet, trouwt de dochter van Jean en Jeanne met Gilbert Mongardien, resulterend in een nieuw champagnekoppel. Hun dochter trouwt later weer met Francis, waardoor de huizen Pognot, Mongardien en Mondet één worden. Interessant om te zien is dat hier de naam van de mannelijke kant overleeft en het nieuwe maison zo blijft heten, niet ongewoon in de champagne.

Inmiddels Line en Laurence Mondet met hun mannen Laurent en Fréderic aan het roer. Ze bezitten inmiddels zo’n 10 hectare aan wijngaarden, waar Pinot Noir, Pinot Meunier en Chardonnay aangeplant staan. Met de drie traditionele druiven maken ze een brede selectie aan wijnen, stuk voor stuk met een vol en nootachtig karakter, mede veroorzaakt door de rijping, die bij Mondet altijd 3-7 jaar is.

In de kelders liggen dan ook zo’n 350.000 flessen te rijpen, waar zo’n 200 meter aan ruimte voor is. Ruimte die overigens door Francis deels handmatig nog is uitgegraven in de jaren 70. De kelders bestaan nog uit natuurlijk kalksteen, iets waar de familie tros op is. Tijdens een rondleiding wordt je dan ook gewezen op de fossielen die her en der zichtbaar zijn in het steen.

Oogt: Goudgeel met een mooie glans,

Ruikt: Eikenhout, kaneel, vijg, tannine, naaldhout, beetje cognac en noten van vanille

Smaakt: Hout, vanille, citrus, vijg